Taki Tasariminda Kulturel Faktorler

Takı Tasarımında Kültürel Faktörler

Her toplumun kendine özgü yasam biçimi, gelenekleri,besleme şekli ve dini inanışlar
vardır.Tüm bunlar toplumların kültürlerini belirleyen faktörlerdir.Kültürlerin oluşumuna
toplumun bulunduğu coğrafi bölgenin özellikleri(iklimi, doğası, yer altı
güzelliklerinde)etkilidir.
Oldukça zengin renkli bir geleneksel kültürü sahibi olan Türk milleti de bu konuda
oldukça şanslıdır.Değişen çağa ve hızla gelişen teknolojiye rağmen somut kültür ürününe
Anadolulun pek çok yerinde hala yaşamaktadır.
Türk kültürünün yasayan yada yaşatılmaya çalışılan bu ürünlerinden biri de geleneksel
takılardır.Geleneksel takıların bir özelliği de yapımında ve kullanımında gelenek ve inançları
önemli bir rol oynamasıdır.

Örn; Evlenirken bir genç kıza baba evinde çıkmadan önce babası tarafından takılan
kemer “eline, beline, diline, sahip ol” anlamına gelir ayrıca Anadolu’nun çoğu yerinde
evlenmeyle birlikte kadınlar tepelik kullanmaya başlarlar.Bu tur geleneklerin yanı
sıra,takılarda kullanılan bazı taşların renklerinin kişiyi nazardan koruduğuna dair yaygın
inanışlarda vardır.Ayrıca bazı takıların süs unsuru olmasının yanında işlevleride vardır.Örn;
”Halhal Diyarbakır”da büyükler tarafından kullanılmaz.Sadece çocuklar ve genç kızlar
tarafından kullanılır.Bununda iki nedeni vardır, her çocuğun hal halının sesi ayrıdır her anne
ve baba çocuğunda hal halının sesini tanır çocukların kullandıkları halhal sayesinde anne ve
babaları onları nerde olduklarını anlar.Genç kızlar ise hal halın çıkardığı ses sayesinde akrep
ve benzeri zehirli hayvanların kendilerine yaklaşmasını önlemek için kullanılır.

Eski cağlardan beri yerleşmiş olup kuşaktan kuşağa yerleşerek genel toplumun üyeleri
arasında ortak bir ruh ve sağlam bir bağ yaratan geleneklerimiz den takı ve takma kültürünün
en yaygın olduğu yer ise düğün törenleridir. Gelin ve damadın akrabaları tarafından takılan
takılar yeni kurulan ailenin zor günlere destek sağlamak amacıyladır.
Oğlan tarafından kıza takılan takılar aile hoş geldin armağanı olup kızı benimseyip kabul ettiklerinin göstergesidir.

Türk takı kültürünü en özgün biçimde yansıtan takılar coğrafi özelliklerden
kaynaklanan Erzurum Oltu taŞı işlemeciliği, Karadeniz insanının el becerisindeki ustalığı
yansıtan Trabzon hasırı sabrın urunu olan Urfa akıtması, gelenekselliğin kalıcılığını yansıtan
Mardin telkarısı, unutulmaya yüz tutsa da güzelliği ve değerinden bir şey kaybetmemek için
direnen pek çok kuyumculuk tekniğiyle onların kullanım alanları ve kullanımdaki anlamları
Türk takı kültürünün birer parçasıdır.