Kuyumculukta kullanılan tasların seçimindeki parametreler

 Kuyumculukta Kullanılan Değerli Taşlara Giriş 

Yeryüzünde 2000 mineral vardır. Günümüzde kuyumculukta kullanılanların sayısı çok
daha  sınırlıdır..Taş  bilimine  gemoloji  denir.Taşları  değerlendiren  taş
eksperleridir.Kuyumculukta  kullanılan  taşların  seçiminde  aşağıdaki  parametreler  dikkate
alınır:

•  Renk 
•  Kesim 
•  Sertlik 
•  Parlaklık 
•  Saflık 

• Renk 

Aynı  mineralin  farklı  renklerde  olanı  vardır.Bu  durum  taş  yatağının  özelliğinden
kaynaklanmaktadır.Örneğin;Kuvars  genellikle  renksizdir.Fakat  mor,sarı,kahverengi,kırmızı
olabilir.

• Kesim  

Taşı gösteren kesimidir.Taş diğer özelliklerini doğadan almasına karşın kesimi insan
eliyle  yaratılan  tek  özelliktir.  Kesim  şekilleri,  yuvarlak,  damla,  oval,  kalp,zümrüt,  markiz,
üçgen,  olmakla  birlikte,taşın  yüzeyine  faseta  (tıraş),  cabochon  (kapşon)  bombeli  yüz
kesimleri olan da vardır.

• Sertlik 

Atomları  bir  arada  tutan  bağlar  bir  mineralin  sertliğini  belirler.1812  yılında
Avusturyalı mineralog Friedrich Mohs bugün hala kullanılan bir sertlik ölçeği oluşturdu.On
mineral  seçerek  sıraladı.Her  mineral  sadece  ölçekte  kendinden  bir  altta  kalan  minerali

çizebiliyordu.Bir  mineralin  ölçeğin  neresinde  olduğunu  bulmak  için  tırnağınızı(sertliği2,5)
ve  bir  çakı(sertliği5,5)kullanabilirsiniz.En  az  6  sertlik  derecesine  sahip  mineraller  camı
çizerken  camın  kendisi  apatiti  ve  altındaki  diğer  mineralleri  çizecektir.Mohs  ölçeğinde
mineraller  arasında  aralıklar  eşit  değildir.Elmas  ,talktan  yaklaşık  40  kat  daha
sertken,korindon sadece 9 kat serttir.Sertlik numaraları aşağıdaki gibi sıralanır.

1         2       3            4       5           6           7           8             9       10
Talk  Jips  Kalsit  Flüorit  Apatit  Ortoklaz Kuvars  Topaz  Korindon  Elmas

Tablo 1.1: Mohs sertlik numaraları dizisi

Sertlik kavramının taş seçiminde anlamı,taş ne kadar sertse o kadar değerlidir.En sert
taş elmastır. Sertliği 10’ dur.En değerli taş elmastır.

Yarı  değerli  taşlar  4-8  arası  sertliğe  sahiptir.4’  ün  altı  sertliğe  sahip  taşlar
kuyumculukta fazla rağbet görmez.

• Parlaklik 

 Takının albenisini artıran özelliklerinden birisidir.

•  Metal parlaklığına örnek:  pirit
•  Cam gibi parlak örnek:  kuvars, zümrüt
•  Elmas gibi parlak örnek: elmas, seruzit
•  Sedef gibi parlak örnek: mika, jips, talk
•  Reçine gibi parlak: örnek: sfalerit
•  İpek gibi parlak örnek: asbest, jips
•  Yağlı gibi parlak örnek:flüorit,kükürt,zirkon

•  Saflık 

 Taşın saf olması istenilen bir özelliktir.Yani empürite (istenilmeyen maddeler) taşın
homojen  yapısını  bozar  değerini  düşürür.Pırlantada  lüple  görülebilen  karbon  noktaları
baltalar,çizgiler vs. ne kadar az ise o kadar değerlidir ve az bulunur.Empürite aynı zamanda
pırlantanın parlaklığını,ışık yansıtma yeteneğini etkilerler.


ARAŞTIRMA

Araştırma işlemleri için internet ortamı ve kuyumculuk taşlarının satıldığı mağazaları
gezmeniz  gerekmektedir.  Kuyumculuk  taşlarının  kullanım  şekil  ve  amaçları  için  ise  bu
taşları kullanan kişilerden ön bilgi edininiz.


MEGEP 
(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN 
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) 

KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ 
 MIHLAMA 

 ANKARA 2006