Kaliteli bir pirlanta secerken ...

Kaliteli bir pırlanta seçerken göz önünde bulundurmanız gereken 4 ana özellik vardır. 4C olarak adlandırılan bu ölçüler Karat Ağırlığı (Carat weight), Berraklık (Clarity), Renk (Color), Kesim (Cut) şeklindedir.

Karat ağırlığı (Carat weight) :

Karat pırlantanın ağırlığına göre tespit edilir. 1 karat yaklaşık 200 miligramdır. Mücevher sektöründe satışı ağırlıkta olan pırlanta 1 karattan azdır. Bu da puanla belirlenir. 1 karat 100 puan olarak belirlenir. Yarım karat 50 puandır ve 0.50 ct şeklinde yazılır. Aşağıda pırlantaların birebir büyüklükleri ve karat numaraları gösterilmiştir.Bir taşın ağırlığı ile büyüklüğünü karıştırmamanız gerekir.Diğer taşların tespitinde kullanılan karat miktarları ile pırlantanın karat ölçüsü farklı olacaktır. Çünkü farklı minerallerin farklı yoğunlukları vardır. Bunun yanında aynı karat ağırlığındaki iki pırlantanın fiyatı berraklık, renk ve kesime göre aynı olmayacaktır.
Pırlanta alırken en büyük pırlantanın en iyisi olacağı düşüncesinden kesinlikle kurtulmanız gerekir. Bir pırlantanın değeri büyüklüğüne göre değil aşağıda ayrıntısıyla belirleyeceğimiz 4C özelliğine göre belirlenir. 4C özelliğini ne kadar iyi bilirseniz alacağınız pırlantayı o kadar iyi tanımış olursunuz.




Renk (Color)

Renk özelliği bir pırlantanın sarılığına göre ölçülür. En kıymetli pırlanta renksiz olanıdır ve çok pahalıdır. Nadir bulunurlar. G.I.A (The Gemological Institute of America,'nın tablosuna göre, Alfabetik sıra ile D'den W'ya kadar olan harfler pırlantanın renk oranını gösterir.
En nadir bulunan ve en beyaz olanlar D,E,F ve G'dir. Ama çoğunlukla pırlantalar H ve L arasındadır. M ve Z arasındaki pırlantalarda ise gözle görülür bir sarı tonu vardır.

Alacağınız pırlantanın rengini anlamak için colorimetre'den bir çıktısını isteyin. Diğer pırlantalarla karşılaştırın ve sertifikasının doğru olduğundan emin olun.


Berraklik (Clarity)

Bir pırlantanın berraklığı "doğanın parmak izleri" olarak adlandırılan lekelerine bakılarak belirlenir. Çoğu pırlantada karbon kristalinin oluşturduğu izler vardır. Bu karbon kristaller azaldıkça pırlantanın berraklığı artacak bu da fiyatının artmasına sebep olacaktır. Aşağıdaki tabloda sağdan sola doğru pırlantanın değeri artar.
En solda yer alan FL , pırlanta tamamen berrak demektir ve doğada çok ender bulunur. Pırlantının lekeleri ancak çok kuvvetli mercekler altında gözle görülebilir. Tabloda da gördüğünüz gibi FL'den P1-P2-P3e doğru lekeler artmaktadır.

Pırlanta fiyatlarında 4C çok önemli bir rol oynar. Kesimin ve renklerin yanında yukarıda gördüğünüz tabloda berraklık da pırlantanın fiyatını çok etkiler. VVS1-VVS2 ve VS1-VS2 arasında gözle görülebilir bir fark yoktur. Bu fark sadece 10X mikroskobuyla görüleceğinden iki pırlanta arasında yüksek fiyat farkı ödemenize hiç gerek yok. Eğer pırlantanız Zümrüt ya da Baget kesim olacaksa beraklık seviyesinin SI1'den fazla olması her zaman iyidir. Çünkü baget kesimde lekeler diğer kesim şekillerinden daha belirgin olarak gözükür.


Kesim (Cut)

Kesim 4C özellikleri arasında en önemli olanıdır. Pırlantanın parlaklığı ve ışıltısı kesimin kalitesine bağlıdır. Diğer 4C özellikleri doğaya bağlıdır ama kesim özelliği insanın elindedir. Kesimin özelliklerini daha yakından inceleyelim:



İki temel kesim şekli vardır.Baget ve Zümrüt Kesim.Baget kesim taşın eni ve boyu doğrultusunda paralel fasetlerden (ışığı yansıtan açılı yüzey) oluşur. Eğer taşın köşeleri yuvarlak fasetlerle kesilirse baget kesim zümrüt kesime dönüşür. Brilliant yuvarlak kesim üçgen fasetlerden oluşur . Modern ve popüler brilliant kesimi 58 üçgen fasetden (33'ü taşın üzt kısmında 25'i altında) oluşur. Eğer çok parlak ve ışıltılı bir pırlantaya sahip olmak istiyorsanız seçimiz brilliant yuvarlak kesim olsun. Eğer daha sade ve şık bir pırlanta istiyorsanız Baget kesimi tercih edin.Kesim 4C'nin en az anlaşılan ama en önemli olan özelliğidir. Yanlış ya da bozuk kesimli bir pırlanta kısa ömürlü ve değersizir.Eğer en çok parlayan ve gösterişli olan pırlantayı almak istiyorsanız, yuvarlak kesimi almalısınız. Simetrileri dolayısıyla diğer kesimler yuvarlak kesim kadar çok parlamayacaktır.

Pırlantanın Şekli:

Şekil, onu oluşturan kişinin zevkine bağlıdır. Bir çok kesim arasında popüler olarak kullanılanı yuvarlak kesimdir. Aşağıda diğer kesim şekillerini görebilirsiniz. Eğer pırlantayı yatırım yapmak için almayacaksanız en hoşunuza giden şekli almalısınız, aksi halde size brilliant yuvarlak kesimi tavsiye ederiz.

Kaliteli bir pırlanta seçerken göz önünde bulundurmanız gereken  4 ana özellik vardır. 4C olarak adlandırılan bu ölçüler Karat Ağırlığı...

KESİM:GIA Kesim Skalasi

GIA  Kesim  Skalası

  Mükemmel  ile  zayıf  arasında
değişir. GIA, standart yuvarlak pırlantalar için GIA’in
D-Z renk skalası aralığında olanlara kesim kalitesi
sınıflandırması yapar.
Bir elmasın güzelliği, ışıkla olan bileşik ilişkisinde
yatar: ışık yüzeye nasıl vuruyor, ne kadarı elmasın
içine giriyor ve ışık gözlerinize ne şekilde yansıyor.
Sonuç, üç niteliğin olağanüstü sunumudur. Parlaklık,
elmasın yüzeyinden ve içinden yansıyan tüm beyaz
ışığın kombinasyonudur. Ateş, elmastan yayılan
rengin “yanan parlamalarını” ifade eder. Işıldama,
elmas, ışık veya kişinin hareketi halinde görünen
ışıltılardır.
Bir elmasın kesim oranları, ışıldama verimini ve
bundan dolayı da taşın genel güzelliğini ve çekiciliğini
etkiler. Oranları, simetrisi ve perdahı güzel olan elmaslar, ışıkla
olan etkileşimini en üst düzeye çıkartarak daha fazla parlaklık,
ateş ve parıldamaya sahip olur.

GIA  Kesim  Skalası   Mükemmel  ile  zayıf  arasında değişir. GIA, standart yuvarlak pırlantalar için GIA’in D-Z renk skalası aralığınd...

Kuyumculukta kullanılan tasların seçimindeki parametreler

 Kuyumculukta Kullanılan Değerli Taşlara Giriş 

Yeryüzünde 2000 mineral vardır. Günümüzde kuyumculukta kullanılanların sayısı çok
daha  sınırlıdır..Taş  bilimine  gemoloji  denir.Taşları  değerlendiren  taş
eksperleridir.Kuyumculukta  kullanılan  taşların  seçiminde  aşağıdaki  parametreler  dikkate
alınır:

•  Renk 
•  Kesim 
•  Sertlik 
•  Parlaklık 
•  Saflık 

• Renk 

Aynı  mineralin  farklı  renklerde  olanı  vardır.Bu  durum  taş  yatağının  özelliğinden
kaynaklanmaktadır.Örneğin;Kuvars  genellikle  renksizdir.Fakat  mor,sarı,kahverengi,kırmızı
olabilir.

• Kesim  

Taşı gösteren kesimidir.Taş diğer özelliklerini doğadan almasına karşın kesimi insan
eliyle  yaratılan  tek  özelliktir.  Kesim  şekilleri,  yuvarlak,  damla,  oval,  kalp,zümrüt,  markiz,
üçgen,  olmakla  birlikte,taşın  yüzeyine  faseta  (tıraş),  cabochon  (kapşon)  bombeli  yüz
kesimleri olan da vardır.

• Sertlik 

Atomları  bir  arada  tutan  bağlar  bir  mineralin  sertliğini  belirler.1812  yılında
Avusturyalı mineralog Friedrich Mohs bugün hala kullanılan bir sertlik ölçeği oluşturdu.On
mineral  seçerek  sıraladı.Her  mineral  sadece  ölçekte  kendinden  bir  altta  kalan  minerali

çizebiliyordu.Bir  mineralin  ölçeğin  neresinde  olduğunu  bulmak  için  tırnağınızı(sertliği2,5)
ve  bir  çakı(sertliği5,5)kullanabilirsiniz.En  az  6  sertlik  derecesine  sahip  mineraller  camı
çizerken  camın  kendisi  apatiti  ve  altındaki  diğer  mineralleri  çizecektir.Mohs  ölçeğinde
mineraller  arasında  aralıklar  eşit  değildir.Elmas  ,talktan  yaklaşık  40  kat  daha
sertken,korindon sadece 9 kat serttir.Sertlik numaraları aşağıdaki gibi sıralanır.

1         2       3            4       5           6           7           8             9       10
Talk  Jips  Kalsit  Flüorit  Apatit  Ortoklaz Kuvars  Topaz  Korindon  Elmas

Tablo 1.1: Mohs sertlik numaraları dizisi

Sertlik kavramının taş seçiminde anlamı,taş ne kadar sertse o kadar değerlidir.En sert
taş elmastır. Sertliği 10’ dur.En değerli taş elmastır.

Yarı  değerli  taşlar  4-8  arası  sertliğe  sahiptir.4’  ün  altı  sertliğe  sahip  taşlar
kuyumculukta fazla rağbet görmez.

• Parlaklik 

 Takının albenisini artıran özelliklerinden birisidir.

•  Metal parlaklığına örnek:  pirit
•  Cam gibi parlak örnek:  kuvars, zümrüt
•  Elmas gibi parlak örnek: elmas, seruzit
•  Sedef gibi parlak örnek: mika, jips, talk
•  Reçine gibi parlak: örnek: sfalerit
•  İpek gibi parlak örnek: asbest, jips
•  Yağlı gibi parlak örnek:flüorit,kükürt,zirkon

•  Saflık 

 Taşın saf olması istenilen bir özelliktir.Yani empürite (istenilmeyen maddeler) taşın
homojen  yapısını  bozar  değerini  düşürür.Pırlantada  lüple  görülebilen  karbon  noktaları
baltalar,çizgiler vs. ne kadar az ise o kadar değerlidir ve az bulunur.Empürite aynı zamanda
pırlantanın parlaklığını,ışık yansıtma yeteneğini etkilerler.


ARAŞTIRMA

Araştırma işlemleri için internet ortamı ve kuyumculuk taşlarının satıldığı mağazaları
gezmeniz  gerekmektedir.  Kuyumculuk  taşlarının  kullanım  şekil  ve  amaçları  için  ise  bu
taşları kullanan kişilerden ön bilgi edininiz.


MEGEP 
(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN 
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) 

KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ 
 MIHLAMA 

 ANKARA 2006

  Kuyumculukta Kullanılan Değerli Taşlara Giriş  Yeryüzünde 2000 mineral vardır. Günümüzde kuyumculukta kullanılanların sayısı çok...

Pırlanta İşletmeciliği

Bir pırlantanın kalitesi, sahip olduğu C’lere (Carat, Clarity, Colour, Cut), yani karatına, berraklığına, rengine ve kesimine göre belirlenir. Bu karakteristik özellikler sadece taşın kalitesini belirlemekle kalmayıp aynı zamanda pırlantaların birbirlerinden ayırt edilmesinde de son derece kullanışlıdırlar. Çünkü her pırlantanı kendine özgü benzersiz özellikleri vardır.



Karat
Pırlantaların ağırlığı ve ölçüsüne verilen addır. Pırlantanın değerini saptayan en belirgin faktör ölçüsüdür, ancak birbirinin aynı ölçülerde iki pırlantanın fiyatları, kesim, renk ve berraklığındaki farklardan dolayı değişebilir.




Berraklık
Bir pırlantanın berraklığı ya da saflığı, onun numarasına, büyüklüğüne, parlaklığına, iç ve dış karakteristiklerinin yerine, önemli yapı fenomenlerine ve şeffaflığına göre belirlenir. Genel olarak konuşmak gerekirse, berraklığı temel olarak taşın içindeki enklüzyonlar belirler. Anlaşılabileceği üzere taşta ne kadar az enklüzyon ya da yapı fenomeni görülüyorsa pırlantanın kalitesi de o kadar yüksek olur.




Renk
Elmas cevherlerinin %90’ından fazlası temel olarak sarımsı renktedir. Yoğunluk, tercih edilen neredeyse renksiz renk aralığından kararlı bir sarı renge kadar değişebilmektedir. Beyaz taşlar, sarımsı renkteki taşlardan daha değerlidir. Bununla birlikte, pırlantalar birbirlerinden farklı turuncu, kahverengi, pembe, yeşil ya da mavi renkte olabilirler. Bu renkteki elmaslar son derece pahalı olabilirler.



Kesim
kesimin kalitesini pırlantanın sahip olduğu orantılar ve işlenme derecesi belirler. İyi derecede işlenmiş bir pırlanta onun perdahlayanın işçiliğini ortaya koyar. Bu terim, ayrıca, tıraşlı yüzeylerdeki simetri ve bu yüzeylerdeki işçiliğin geneli ile de ilgilidir. En iyi kesime sahip pırlantalar aynı zamanda kendi içlerindeki değişik parçalar arasında doğru orantıya sahip olan pırlantalardır. Bu orantılar optimal düzeyde olmadığında, pırlantanın ateşi ve ışıltısı bundan olumsuz yönde etkilenecek ve istenmeyen görsel etkiler ortaya çıkabilecektir. En çok bilinen “yuvarlak – parlak” kesimden başka, sıklıkla kullanılan diğer kesim türleri de mevcut olup ayrıca görkemli “fantezi kesim” pırlantalara rastlamak da mümkündür.

Kaynak: www.hemerapirlanta.com

Bir pırlantanın kalitesi, sahip olduğu C’lere (Carat, Clarity, Colour, Cut), yani karatına, berraklığına, rengine ve kesimine göre belir...